Oogindruppeling nodig na een operatie? 

Oogdruppels worden onder de derdebetalersregeling enkel post-operatief terugbetaald door de mutualiteit gedurende max 30 dagen na de ingreep. Wij komen hiervoor tot 3 keer per dag langs indien nodig.

Oogdruppels niet post-operatief dienen door de klant zelf betaald te worden.

Onze verpleegkundigen helpen u graag indien het indruppelen moeilijk maar noodzakelijk is. 

Oogdruppelen lijkt op het eerste oog een simpele handeling. Maar als het niet juist gebeurt kan dit grote gevolgen hebben. 

Oogdruppels worden onder andere gebruikt als antibiotica, pijnstiller, ontstekingsremmer, oogdrukverlager - bij bijvoorbeeld glaucoom - om de ogen te bevochtigen of als pupilverwijder.

Zelf druppelen

Sommige patiënten doen oogdruppelen zelf, soms is dit de taak van de verpleegkundige. Wanneer de patiënt zelf de ogen druppelt, is het belangrijk dat je alert bent op therapietrouw. Mensen kunnen vergeetachtig worden, waardoor ze een keer druppelen overslaan. Of ze worden wat stijver in de vingers, waardoor ze minder goed of juist te stevig in het flesje knijpen. Ook wordt vaak door cliënten onderschat hoe belangrijk de oogdruppels zijn. Ze denken bijvoorbeeld: die ene druppel maakt niet veel uit. Onterecht, want het kan heftige gevolgen hebben als het oogdruppelen niet op de juiste manier gebeurt. Zoals ernstige bijwerkingen. Of druppels die hun werk niet doen.

Glaucoom

In de thuissituatie worden meestal oogdruppels toegediend in de vorm van een kunsttraan of als behandeling van glaucoom. Of na een lensvervangende operatie. Bij glaucoom raakt de oogzenuw beschadigd. Meestal komt dit door een verhoogde druk op de oogbol. Mogelijke oorzaken zijn een oogoperatie, bepaalde medicijnen, een ongeluk aan het oog, leeftijd of erfelijkheid. Oogdruppels tegen glaucoom — latanoprost met timolol — zorgen voor de afvoer van kamerwater uit de oogbol en afname van de kamerwaterproductie. Hierdoor neemt de oogdruk af. Wanneer iemand onvoldoende of niet goed de ogen druppelt, komt er druk op de oogzenuw. Hierdoor wordt de schade aan de oogzenuw groter en het zicht slechter. Dit proces gaat heel langzaam, vaak merken mensen hier maandenlang niets van. Maar het is een onomkeerbaar proces: het zicht dat minder is, zal niet terugkomen. In het ergste geval kan iemand zelfs blind raken. Je kunt dit proces meestal stopzetten door weer op de juiste manier te druppelen. Je moet soms even doorvragen om erachter te komen of de cliënt nog goed de ogen druppelt. Schaamte speelt hierbij een grote rol. ‘Want hoe moeilijk kan het zijn om zo’n druppeltje in je oog te doen, denkt de patiënt. Het kan ook helpen om een keer mee te kijken om te zien of het oogdruppelen goed gaat.

Houdbaarheid

Een blik werpen op het flesje met de oogdruppels kan ook veel informatie geven. De meeste oogdruppels zijn één maand houdbaar. Dat komt doordat er in het flesje conserveermiddel zit: meestal benzalkoniumchloride. Steeds wanneer het flesje opengaat, komt hier zuurstof bij. Daardoor wordt de benzalkoniumchloride langzaam afgebroken. Na een maand zit er amper conserveermiddel in het flesje, wat een verhoogde kans geeft op bacteriegroei. Dat betekent dat het flesje waarschijnlijk niet helemaal leeg is wanneer je het moet weggooien. Dit vinden vooral ouderen vaak lastig, merkt Van der Linden: ‘Ze vinden het zonde, verspilling. Dus hebben ze de neiging om nog even door te druppelen tot het flesje echt leeg is, Maar dat is dus onverstandig, want dit geeft een verhoogde kans op bijvoorbeeld een ooginfectie: Noteer de datum op het flesje als dit voor het eerst opengemaakt wordt.'

Bijwerkingen

Net als andere medicijnen kunnen oogdruppels en oogzalf bijwerkingen hebben. Die kunnen zich zowel lokaal (in en rond het oog) als systemisch (in het hele lichaam) voor doen. Lees altijd de bijsluiter van de oogdruppels om te weten wat mogelijke bijwerkingen zijn. Vooral glaucoomdruppels leveren nog weleens rode ogen, jeuk of wat pijn aan de ogen op. Een beetje roodheid is normaal, maar wanneer de cliënt een vuurrood oog krijgt, is het belangrijk de behandelend arts te waarschuwen. Doe dit ook wanneer de cliënt plotseling pijn krijgt bij het druppelen of als er vuil uit het oog komt. Bijwerkingen kun je voorkomen door één druppel per keer te druppelen. Ook het dichtdrukken van de traanbuis na het oogdruppelen is belangrijk. Na het oogdruppelen vraag je de cliënt om het oog zacht te sluiten, dus niet te knijpen. Het hoofd mag weer rechtop, en druk direct de traanbuis één minuut lang, zachtjes dicht. Dit doe je net onder het bobbeltje, in de ooghoek naast de neus. ‘Veel mensen denken dat dit moet om de druppel in het oog te houden. Maar dit dichtknijpen is om systemische bijwerkingen en interacties met andere medicatie te voorkomen. Door het onvoldoende of niet lang genoeg dichtknijpen van de traanbuis komt een deel van de vloeistof terecht in de neus of het keelslijmvlies en daarmee in het bloed.'

Wees extra alert op bijwerkingen bij ouderen met astma/COPD/diabetes mellitus en hartfalen. ‘Deze mensen zijn in het algemeen vatbaarder voor bijwerkingen, dus ook die van oogdruppels’, vertelt Yassir Boubkary. Hij is apotheker en senior farmaceutisch onderzoeker bij Cerner Corporation. ‘Bij COPD hebben mensen last van de luchtwegen door ontstoken en vernauwde longbuisjes en beschadigde longblaasjes. Doordat in glaucoomoogdruppels bètablokkers kunnen zitten, kan dit een negatief effect hebben op de luchtwegen, als deze in de bloedbaan terechtkomen. Er zijn meldingen gemaakt van patiënten die bronchospasmen ontwikkelden na toediening van bepaalde oogheelkundige bètablokkers.'

Oogdruppels met steroïden, zoals dexamethason, die worden gebruikt bij ontstoken ogen, kunnen bijniersuppressie geven. Daarnaast kunnen deze druppels bij mensen met diabetes ervoor zorgen dat de bloedsuikerspiegel stijgt. Atropine oogdruppels kunnen verwardheid, hartkloppingen en een droge mond veroorzaken. Systemische opname van oogdruppels — dus opname door het lichaam, in plaats van alleen het oog — kan ervoor zorgen dat iemand systemische bijwerkingen krijgt. Dit soort bijwerkingen komt vrijwel alleen voor als niet op de juiste manier gedruppeld wordt.

Bijwerkingen

Een beetje roodheid, pijn en zwelling van voorbijgaande aard vlak na het oogdruppelen is normaal. Maar de patiënt kan ook een allergische reactie hebben op bijvoorbeeld het conserveermiddel benzalkoniumchloride in de druppels. Dit komt voor bij ongeveer één op de tien mensen. Observatie is belangrijk: ‘Hierbij is het klinisch beeld leidend. De patiënt kan bijvoorbeeld therapieontrouw worden vanwege de bijkomende oogirritatie. Of vertoont vermijdend gedrag: gaat bijvoorbeeld op een andere manier druppelen, om minder last te hebben. Zoals na het oogdruppelen zijn oog stijf dichtknijpen, zodat het minder pijn doet. Maar dat komt dan doordat hij de druppel eruit drukt, waardoor die niet zijn werk kan doen.